کابل باختر 29 قوس
جناب داکتر صاحب سیما سمر، جناب داکتر صاحب سپنتا، معاون صاحب یوناما، سفیر صاحب اتحادیه اروپا، جناب نادری صاحب و همه مدافعین حقوق بشر! امید است که تنها بهنام مدافعین حقوق بشر یاد نشوید، بلکه به عنوان مدافعین قانون اساسی افغانستان یاد شوید؛ چون هر چیزی که در اعلامیه جهانی حقوق بشر گنجانیده شده، به شکل بهتر و جامعتر در قانون اساسی افغانستان گنجانیده شده است.
خواهران و برادران! مخصوصاً آنانی که از ولایات تشریف آوردهاند، خوش گلدینگ، خوش آمدید، ښه راغلاست!
ما در حالی روز جهانی حقوق بشر را تجلیل میکنیم كه كشور ما از يکسو گامهای مهمی برای نهادينهسازی حقوق بشر و حمايت از آن برداشته و از ديگر سو هنوز از چالشهای ناشی از جنگ تحميلی موجود و پسلرزههای جنگهای گذشته آسودهخاطر نگرديده است. ده فقرهای که جناب داکتر صاحب سیما سمر ذکر کردند، نتیجه تاریخ ماست. یک پروسه همهجانبه به کار است که سر تاریخ بد فایق شویم و به یک تاریخ روشن و آیندهساز برسیم.
همه ما بر اين اتفاق داريم كه حاكميت قانون يگانه راه تأمين عدالت و حمايت از حقوق شهروندان است. خوشبختانه آگاهی عمومی در اين زمينه به حد قابل قبولی گسترش يافته و به شكلگيری اجماع ملی در اين عرصه انجاميده است. تبلور اجماع ملی در این خصوص را میتوانيم در قانون اساسی خود ببنیم و در بحث رسانههای خود. امروز مردم ما، مردم ۱۵ سال پیش نیستند. آگاهی همهجانبه از حقوق خود دارند و آواز رسا برای تأمین عدالت دارند.
آگاهی از جايگاه حقوق بشر و باور به ارزشهای حقوق بشری، نخستين مرحله برای تطبيق و تحقق اين ارزشهاست. گامهای بعدی در اين مسير الزامیسازی رعایت این قواعد از مجرای قوانین و ايجاد مكانيزمهای اجرايی و نيز مكانیزمهای ضمانتی آن است تا موضوع حقوق بشر از حد رؤيا و آرزو فراتر رفته و به روندی عملی تبديل شود. بايد اين اطمينان در مردم به وجود بيايد كه كسی امكان تعرض به حريم خصوصی آنان را ندارد و نيز نخواهد توانست به حقوق آنان در عرصه عمومی دستدرازی كند.
ما در کشور خود امروز خوشبختانه بخشی از اين تهديدها را پشت سر نهادهايم؛ و شاهد هستيم كه باور به نهادهای اساسی دولت مانند اردو و پوليس ملی، و نيز دستگاههای عدلی و قضايی، قوت گرفته است؛ و همچنین توانمندی روزافزون جامعه مدنی همراه با نهادينه شدن آزادی بيان و نقش بيداركننده مطبوعات و رسانهها، ميزان قانونشكنی و نقض حقوق بشر را نسبت به شرايط جنگی به صورت چشمگير و اميدواركنندهای پايين آورده است.
برعلاوه امروز هر پالیسی، برنامه و قانونی که از سوی حکومت تدوین و تصويب میشود با دید حقوق بشری و مبتنی بر الزامیتهای آن است. ما در یک سال گذشته به عرصه قانونگذاری بیشترین توجه را کردهایم و من میتوانم با اطمینان بگویم که وضع این قوانین تماماً با روحیه احترام به موازين حقوق بشری و در چارچوب قانون اساسی و در گسترش آن ارزشها بوده است.
به همان اندازه که انکشاف و حفاظت از حقوق مدنی و سیاسی از مکلفیتهای حکومت است، بهبود دسترسی مردم به حقوق اجتماعی، اقتصادی و فرهنگیشان نیز مبنای اساسی رشد و رفاه است. به همین منظور است که پلان ملی صلح و انکشاف افغانستان که مسیر انکشافی کشور را در چهار سال آینده تعیین میکند و در بروکسل مورد حمایت مالی همکاران بینالمللی ما قرار گرفت، با همین دید به نسل دوم ارزشهای حقوق بشری بنا نهاده شده است تا انکشاف مستمر و متوازن را برای مردم ما تأمین کند. امید است که داکتر صاحب سمر، ده موضوع خود را در این چارچوب [پلان ملی صلح و انکشاف افغانستان] پیدا کند و تعهدات واضح ما را ببیند.
قدرمنو حضارو! د هېوادوالو د بشري حقونو د دفاع، حمایت او تقویت لپاره موثرو او اغېزمنو عدلي او قضایي ادارو ته اړتیا ده.
د خوشحالۍ ځای دی، چې د هېواد په قضاییه قوه او لویه څارنوالۍ کې اصلاحات په دې نیت شوي دي، چې د بشري حقونو رعایت ته په جدي ډول توجه وشي او د جرمونو او ظلمونو قربانیان عدالت احساس کړي.
خوشحاله یم چې عدالت ته لاسرسی اسانه شوی دی او ورځ په ورځ بهتره کېږي.
نن یو ځل بیا تاسې ته ډاډ درکوم، چې د خلکو د حقونو د حمایت په دغو کلیدي ادارو کې به د اصلاحاتو لړۍ ته ادامه ورکړو او د هغو اصلاحاتو قاطعانه ملاټر کوم، چې په دې لړ کې جناب قاضي القضات او د هېواد لوی څارنوال تر سره کړي دي او تر سره کوي یې.
قانون به اول په ما تطبیقېږي او بیا د افغانستان پر نورو ټولو وګړو. دا د افغانستان د ولس اجماع ده، دا د افغانستان د ولس غوښتنه ده. هېڅوک له قانون څخه اوچت نه دي!
د بشري حقونو د مدافعانو حمایت د حکومت او د هېواد د عدلي او قضایي ارګانونو یو مکلفیت دی.
له نیکه مرغه زموږ په ټولنه کې د قانون د حاکمیت او د بشري حقونو د تطبیق یو لوی ملاتړ، د اسلام د مبین دین متعالي ارزښتونه دي، چې په فقه او اسلامي شریعت کې یې تجلي پیدا کړې ده او مسلمانانو ته د نظاممند مدني ژوند حکم کوي.
هغه کسان چې د شریعت د مقاصدو له مهم بحث سره بلد دي، پوهېږي چې زموږ په پاک دین او شریعت کې د انسانانو د سر، مال او عزت په ساتلو باندې ډېر تاکید شوی او د اسلامي فقهې تقنیني احکامو د انسانانو د حقوقو د دفاع لارې چارې تضمین کړې دي.
حقالله د دولت وظیفه ده، حقالعبد هېڅوک نه شي بښلی او دلته باید مطلق وضاحت وي. هېڅ معاهده، هېڅ موافقه کې دولت دا اجازه نه لري، چې حقالعبد وبښي، ځکه دا زموږ د مبین دین فرمان او امر دی او موږ یې د اساسي قانون په اساس تطبیق ته ژمن یوو.
سترو مسلمانو عالمانو، هڅه کړې ده، چې د اسلام د مبین دین له روح او جوهر څخه په الهام اخیستلو سره د انسانانو د حقونو د حمایت لارې چارې وښیي.
د بشري حقونو د خلافورزۍ او د خلکو له ژوند سره د بېپروایۍ په برخه کې طالبانو او د دوی د همفکره ډلو اعمال، نه یوازې له منل شویو بینالمللي میثاقونو سره په ټکر کې دي، بلکې د اسلامي شریعت له تعلیماتو سره هم ښکاره تضاد لري.
هغه بېغیرته چلند، چې خونکارانو په دې وروستیو ورځو کې په کندهار کې وکړ او د هوایي ډګر پنځه کارکوونکې یې شهیدانې کړې، له دین او عقیدې سره د تروریستانو د نااشنایي او له دیني تعلیماتو د غلط تفسیر نتیجه ده.
موږ په تېرو پنځلسو کلونو کې په ځلونو لیدلي، چې تروریستانو په جوماتونو کې انتحاري حملې وکړې او د ماشومانو ، بوډاګانو او دیني عالمانو په شمول یې په هېچا باندې رحم و نه کړ.
د تروریستي ډلو ځینې اعمال د بشریت په خلاف جنایت او جنګي جرایمو صریح مصداق بللای شو.
عدالت انشاالله تعالی سرانجام تحققيافتنی است و شكستن حريم شريعت الهی و تعرض به حقوق بشر بیجواب نخواهد ماند. اين پيام دين ما است كه همواره فرمان به عدالت داده و از ارتكاب جرم و جنايت برحذر داشته است، و نيز به مظلومان و ستمديدگان نويد داده است كه نااميد نشوند و يقين داشته باشند كه آه و ناله آنان ضايع نخواهد شد.
در اين ميان دولت جمهوری اسلامی افغانستان خود را مؤظف میداند كه با تمام توان به ارزشهای حقوق بشری پايبند و متعهد بماند و كسانی را كه در راه دفاع از حقوق بشر تلاش میورزند مورد حمايت قرار دهد. من از همه مدافعین حقوق بشر شخصاً تشکر میکنم و مدیون قربانیها و فداکاریهایتان هستیم. [دولت مؤظف است] همه تدابير لازم جهت نهادينهسازی حقوق بشر را در افغانستان روی دست بگيرد؛ زيرا دولت افغانستان دولتی مسؤول و پاسخگو است و با توجه به تجارب تلخی كه از گذشته وجود دارد، نمیخواهد به هيچ صورت عقبگردی در اين صحنه رخ بدهد تا ما دیگر نیازی به برگزاری روزهای یادبود از قربانیان نقض حقوق بشر در کشور خود نداشته باشیم؛ به امید آن روزی که (به این) نیاز نباشد، باید همه ما خود را وقف کنیم.
با استفاده از این فرصت به روح شهدا و قربانیان کشور درود میفرستم و تكرار میكنم كه حمايت از حقوق بشر و تأمين عدالتبخشی از مسؤوليتی است كه در قبال خون آن عزيزان ازدسترفته داريم. امیدواریم فعاليت نهادهای مدنی کشور نيز به هدف تقویت ارزشهای حقوق بشری و عدالت سرتاسری در كشور عزيز ما همچنان ادامه داشته باشد.
زنده باد افغانستان، یشه سن افغانستان، ژوندی دوی افغانستان!
تل دې وي د افغانستان د بشر د حقوقو مدافعین!