کابل باختر 21 اسد
وزارت اطلاعات وفرهنگ درچهار بخش مهم هر یک رسانه ها ، فرهنگ ، توریزم وامور جوانان مسوولیت دارد، به خاطریک سلسله فعالیت های انکشافی یک اندازه بودجه انکشافی درچوکات بودجه ملی در اختیار این وزارت قرارداده می شود به اساس سقف بودجه ( عادی وانکشافی ) که به ا ین وزارت تعیین شده ، تنها 0.2 فیصد بودجه ملی یعنی از هزار افغانی بودجه ملی دو افغانی به این وزارت داده می شود.
به همینگونه این و زارت از لحاظ کاری، مربوط بخش مصارف میباشد بودجه یک درصد همین بخش ( عادی وانکشافی ) داده می شود ، در سال 1395 برای وزارت اطلاعات وفرهنگ 5.4 ملیون دالر بودجه انکشافی( 363 ملیون افغانی) که دو ملیون انتقالی و 3.4 ملیون آن جدید می باشد منظور شد .
از بودجه انکشافی، وزارت عمدتاً برای ریاست های ولایات خود وبرای موزیم ها ساختمان می سازد و نیز از آن درترمیم آبداتی که به ترمیم نیاز دارد استفاده می کند درحالی حاضر ریاست های اطلاعات وفرهنگ درهشت ولایت ساختمان ندارد وبه شکل کرایی ویا در سایر ساختمان ها فعالیت می کند .
درسال های گذشته وزارت در 21 ولایت برای ریاست های اطلاعات وفرهنگ ساختمان اعمار کرده است .
درحال حاضر کار ترمیم ریاست ها ، کتابخانه ها و آبدات تاریخی در دوازده ولایت درجریان قرار دارد ، بخش آبدات تاریخی یک اندازه مشکل و چالش برانگیز است و به ترمیم و مراقبت دوامدار نیاز دارد .
به اساس آخرین ارقام ریاست حفظ وترمیم آبدات تاریخی درشهر های باستانی ، درسطح کشور نزدیک به 1250 آبده تاریخی نزد آن ریاست ثبت میباشد واکثریت این آثار به ترمیم ومراقبت نیاز دارد .
وزارت اطلاعات وفرهنگ با درنظر داشت منابع مالی ، بشری ومسلکی هرسال کار ترمیم نزدیک به ده آبده تاریخی را آغاز می کند که دو تا سه سال ادامه می یابد .
مصرف بودجه انکشافی این وزارت بین سال های 1390 تا 1394 از این قرار میباشد.
فیصدی مصرف بودجه انکشافی وزارت اطلاعات وفرهنگ 1390- 1394
سال مالی 1390 1391 1392 1393 1394
فیصدی مصرف 12 28 30 24 52
درسال 1394 دربخش انکشافی به کوشش وزارت در جریان چهارده سال گذشته نخستین بار مصرف بودجه وزارت 50 درصد افزایش یافت واین نتیجه همان تلاش هایی بود که موضوعات بودجه انکشافی را در داخل وزارت به طور جدی تعقیب می کردیم واز تاخیر بی جای آن جلوگیری کردیم .
به همینگونه درصورت امکانات بخاطر تطبیق بهتر پروژه ها درساحات ، نظارت منظم نیز انجام دادیم که در اندک زمان نتیجه داد .
باوجود اینکه فیصدی یاد شده اندک است وانشاالله بیشتر افزایش خواهد یافت مگر با درنظرداشت سال 1393 وزارت واقدامات سال های گذشته ، دو برابر پیشرفت صورت گرفته است .
دلایل مصرف اندک بودجه انکشافی
بودجه انکشافی وزارت اطلاعات وفرهنگ عمدتا در امور زیربنایی ، ساختمانی وبازسازی اختصاص داده می شود.
که به طور واضح ساحه کاری وتخصصی وزارت نمی باشد واز گذشته به اینطرف بخش یاد شده وزارت تشکیل کوچک وظرفیت اندک دارد ، امور طرح ، دیزاین ، نقشه سازی و مراقبت از وظایف وزارت محترم شهر سازی میباشد وهر زمانی که ما از وزارت شهرسازی کمک می طلبیم متاسفانه در آنوزارت از سبب مشکلاتی که وجود دارد پروژه های بیشتر ما به تاخیر مواجه می شود ، به گونه مثال احجام ترمیم کابل ننداری یا تیاترملی ، نزدیک به چهل سال قبل توسط انجنیران آنوزارت اماده شد اما قسمیکه در احجام ها نواقص وجود داشت ، چندین بار قرار داد هایش فسخ گردید وپروژه از یک سال به سال دیگر وحتا تا امروز به طور پروژه انتقالی روان است .
باوجود تعقیب دوامدار وزارت ما مشکل آن تاکنون حل نشده است و 16 ملیون افغانی هزینه آن از بودجه انکشافی بدون مصرف باقی مانده است
پروژه باز سازی ساختمانی تاریخی سراج العمارت نیز به همین گونه به مشکل مواجه است ، ودر احجام هایش مشکل موجود بود که بعد از تاخیر زیاد وزارت شهر سازی احجام را تکمیل کرد ودرحال حاضر امور تدارکاتی آن در جریان قرار دارد.
بخش عمده پروژه های زیربنایی برای ترمیم آبده های تاریخی اختصاص داده می شود.
ریاست حفاظت آبدات تاریخی دربخش یاد شده به اندازه کافی مهندسان وانجنیران مسلکی ندارد اما به ملاحظه مشکل موجود تعداد انجنیران نظر به گذشته دوبرابر گردید اما بازهم کافی نیست به همین گونه ریاست پلان که وظیفه مراقبت از پروژه ها را به عهده دارد ، هم انجنیران کافی ندارد ، با امتیازات موجود مالی جذب کادر های مسلکی ، کارفهم و شایسته ، سهل نیست و این مشکل را با مسوولان سی بی آر وزارت مالیه درمیان گذاشته ایم ودر پروپوزل آینده شریک ساخته می شود تا مشکلات عمده ریاست های پلان و حفظ آبدات تاریخی تا اندازه زیادی موفوع گردد.
به اساس مصوبه کابینه که باید کار تدارکات پروژه های ولایتی به همان ولایت انجام شود ، وزارت اطلاعات وفرهنگ تمام روند تدارکاتی پروژه های ولایتی را درولایات مربوط تکمیل کرد ، از لحاظ شفافیت ونیز دادن صلاحیت به ولایات اگر چه که یک گام مثبت بود ، مگر از نظر اداری این ا قدام بسیار چالش برانگیز بود .
ریاست های اطلاعات وفرهنگ که قبل بر این نه در بخش تدارکات از تجارب برخوردار بود ونه هم در مرکز به اندازه کافی کارمندموجود بود که در زمان معین به ولایات سفر می کردند وامور مربوط را مطابق قانون انجام میدادند درپایان دوبرابر زمان تعین شده را دربرگرفت وزمان با ارزش سال مالی را از دست دادیم حتا در برخی از ولایات بخاطر اجراات ناقص پروژه ها را برای بار دوم به اعلان سپردیم که باعث تاخیر دوتا سه ماه گردید به طور مثال در ولایت غزنی پروژه ساختمان ریاست وکتابخانه وترمیم ساختمان موزیم سه ماه بیشتر از زمان تعیین شده را دربرگرفت تا قرار داد آن عقد شود وکار آغاز گردد.
در بودجه 1395 دو پروژه بزرگ ترمیم مسجد " زیارت جا" هرات ودرغزنی ساختمان ریاست وکتابخانه وهمچنان ترمیم موزیم شامل نبود .
اما به اساس تلاش نماینده های مردم این ولایت ها در ولسی جرگه این پروژه ها در بودجه منظور شده شامل شد ، باوجودیکه ما از آن استقبال کردیم و کار تدارکاتی را آغاز کردیم ، آماده گی های لازم در زمینه نداشتیم به همین سبب ما با درنظرداشت ظرفیت مسلکی خود یک تعداد پروژه های مناسب را پیشنهاد می کنیم که باعث تاخیر منابع با ارزش بودجه ملی ویا باعث عدم مصرف آن نشود .
موضوع آخر ، اما مهم که درفیصد مصرف بودجه انکشافی وزارت اطلاعات وفرهنگ به طور مستقیم تاثیر دارد ، نبود سیستم تفکیک بودجه منظور شده در آغاز سال ها ازجانب وزارت محترم مالیه میباشد ، قسمیکه زمان تطبیق بیشتر پروژه های این و زارت 2 تا 3 سال است ، وبه اساس پلان 40 یا 50 فیصد در یک سال ومتباقی آن درسال بعد به مصرف می رسد ، اما وزارت مالیه تمام بودجه را به یکبارگی به وزارت میدهد ، زیرا بخاطر عملی کردن قرار داد لازم است که تمام مبلغ شامل قرار داد باید موجود باشد ، اکنون نیاز است که چنان یک میکانیزم ایجاد شود که مبلغ نیاز قرار داد ، از جانب وزارت مالیه پذیرفته شود وبعد به اساس پلان مصرف وزارت ، درسال های تعیین شده پرداخت شود که آغاز و ختم کارپروژه های مربوط واضح شده است .
زمانی که فیصدی مصرف تثبیت می شود وهزینه یی را که وزارت به اساس پلان خود تعهد مصرف آنرا کرده است باید محاسبه شود نه از تمام مبلغ قرار داد که وزارت ، پلان مصرف صد درصد آنرا ندارد ، یعنی فیصدی به اساس مبلغ پلان شده هر سال به طور مثال وزارت اطلاعات وفرهنگ درلغمان بخاطر ترمیم " قلای تاریخی سراج " به گونه مجموعی به 18 ملیون افغانی نیاز دارد اما به اساس پلان تدارکاتی ومصرفی 60 فیصد آن را که 10.8 ملیون افغانی می شود درسال 1395 وباقی 40 فیصد آنرا که 2.7ملیون افغانی می شود ، درسال 1396 به مصرف می رساند نه مبلغ مجموعی قرار داد را .
متاسفانه زمانی که وزارت مالیه فیصدی مصرف را معلوم می سازد به این نکته توجه نمی کند که از تمام پروژه منظور شده ، فیصدی آنرا جدا کند مصارفی که درپلان وزارت هیچ وجود ندارد ، درسال مالی 1395 تمام مبلغ منظور شده این وزارت 225 ملیون افغانی میباشد که به اساس پلان حدود 100 ملیون آن درسال 1395 ومتباقی آن درسال 1396 مصرف می نماید .
قابل یاد آوریست که درسال اول پروسه تدارکات هم پیش برده می شود ، به همین اساس مصرف بیشتر درسال دوم پیشبینی می شود ، اگر سیستم متذکره به میان آید پس فیصدی مصرف وزارت به اندازه واقعی آن می آید وممکن فیصدی فعلی دوبرابر شود.
قابل یاد آوری است که حدود 80 فیصد فعالیت ها واجراات این وزارت از طریق بودجه عادی پیش برده می شود ، تدویر سیمینار ها ، چاپ کتب ، تدویر نمایشگاه های فرهنگی ، تنظیم امور رسانه ها وتهیه پالیسی مربوط ، تجهیز کتابخانه ها ، تنظیم امور آرشیف ملی وموزیم وسایر فعالیت های این و زارت همان وظایف اساسی میباشد که ازطریق بودجه عادی صورت می گیرد ، نه از طریق بودجه انکشافی .
این وزارت باید از رهگذر کاری باوزارت های فواید عامه ، ترانسپورت ، احیا وانکشاف دهات ، زراعت ومالداری ، وبا سایر ادارات انکشافی مقایسه نشود ، کار های اساسی ما ازطریق بودجه عادی صورت می گیرد با انکه یکی از مسوولیت های مهم ما ازطریق بودجه انکشافی که احیا وحفاظت آبدات تاریخی است ، پیش برده می شود ومشکلات آن قبلا تذکر داده شد ، مگر مصرف اندک آن به این معنا نیست که تمام مسوولیت را به بودجه انکشافی توجیه کنیم وبه سایر بخش ها برائت بدهیم ، مصرف اندک بودجه انکشافی یک بعُد مشکل است و به توجه دایمی وجدی نیاز دارد ، مگر از عدم فعالیت تمام این بخش های بودجه انکشافی جلوگیری نکرده است .
همچنان اگر از نگاه بودجه عادی امکانات مالی وزارت بلند برود ، درفعالیت های بخش فرهنگی ، رسانه ای ، جوانان وتوریزم ورشد بخش های متذکره به طور مستقیم تاثیر دارد .