کابل14 ثور باختر
مناطق مرکزی در طول سال‌های گذشته از محراق توجه دور بوده‌اند و آن طور که باید در این ساحات امکانات توزیع نشده و شاهد انکشاف متوازن نبوده‌ایم. دولت وحدت ملی با درک این موضوع و تأکید بر انکشاف متوازن، به خصوص از سوی مقام عالی ریاست جمهوری، پروژه‌های مختلفی را به خاطر تطبیق در مناطق مرکزی در برنامه‌های خود گنجانیده است.
در کنار سایر پروژه‌های انکشافی مانند اعمار سرک‌ها، به خاطر مستفید شدن مردم مناطق مرکزی از نعمت برق و به گردش درآمدن چرخ صنعت در این ساحات، تمدید لین‌های برق مورد توجه حکومت بوده است. بدین منظور و به دلیل اینکه کابینه افغانستان در اخیر سال 1392 تصمیم نهایی خود را در مورد انتقال برق توتاپ گرفته بود، دولت وحدت ملی در ماه جوزای سال جاری ایجاد سب‌استیشن برق در بامیان را از اولویت‌های کاری خود تعیین کرد. با وجودی که ضرورت برق ولایت بامیان 30 میگاوات تخمین شده است، با تأکید رئیس‌جمهور بر انکشاف بیشتر، جهت تمدید لین 220 کیلوولت از ولایت پروان و ایجاد سب‌استیشن با ظرفیت 300 میگاوات در بامیان، هیأت تخنیکی توظیف شد. با نهایی شدن تصمیم در مورد توتاپ، کار عملی مطالعات پروژه تمدید لین 220 کیلوولت به مناطق مرکزی در ماه جاری آغاز و قرار است تا چهار ماه آینده ختم شود. بر اساس هدایت رئیس‌جمهور کار طرح و دیزاین و تفویض قرارداد ساختمان باید تا اخیر سال جاری میلادی تکمیل و این پروژه الی ماه دسمبر سال 2018 به بهره‌برداری برسد. همچنین بانک انکشاف آسیایی در نامه مورخ 16 اپریل 2016 مطابق 28 حمل 1395 چگونگی تأمین منابع برای این پروژه را از مدرک عمومی بودجه اختصاص‌یافته به برق تحت قسط چهارم پروژه تأمین خواهد نمود.
قابل ذکر است که در ماسترپلان برق کشور، برق‌رسانی به بامیان در سال 2020 در نظر گرفته شده است ولی با توجه ویژه‌ی مقام عالی ریاست‌جمهوری، تطبیق پروژه فوق و انتقال برق به بامیان زمان کمتری (الی 2018) را دربرخواهد گرفت.
انتخاب مسیر توتاپ
مطالعات کمپنی فیشنر کشور جرمنی که در ماسترپلان برق کشور انعکاس یافته، در ابتدا روی لین 500 کیلوولت از پلخمری الی کابل از مسیر بامیان بوده است. اما به اساس درخواست دونرها (ADB, WB, USAID, IDB) با نمایندگان وزارت‌های مربوط و شرکت برشنا در ماه فبروری 2013 در شهر شتوتگارد جرمنی جلسه شد فیصله گردید که شرکت فیشنر مسیر سالنگ را نیز مطالعه نماید. طبق مطالعات شرکت فیشنر، مسیر سالنگ نزدیک‌تر و کم‌هزینه‌تر تشخیص شد و تطبیق پروژه از این مسیر سریع‌تر برآورد گردید که با تأیید تمویل‌کنندگان، تغییر کرد. از این روی شرکت برشنا اسناد داوطلبی پروژه را در آن زمان بر اساس فیصله شورای وزیران در اخیر سال 1392 از مسیر سالنگ‌ها تهیه و به اعلان داوطلبی سپرد.
طبق پلان زمانی طرح‌شده تدارک و ساخت لین 500 کیلوولت از مسیر سالنگ معادل 65 فیصد زمان آن از مسیر بامیان است. همچنین مسیر لین از سالنگ 216.5 کیلومتر و از مسیر بامیان 296.3 کیلومتر می‌باشد یعنی 79.8 کیلومتر کوتاه‌تر.
پروسه داوطلبی در ماه نوامبر 2015 به کمیسیون تدارکات ملی راجع شد. از آنجایی که دونرهای پروژه توتاپ ضرب‌الاجل ختم اپریل 2016 را برای تعیین مسیر مشخص نموده بودند تا قادر به عملی شدن پلان مالی پروژه شوند و اینکه تغییر مسیر دوباره لین از سالنگ به بامیان نیازمند پروسه تدارکاتی طویل‌المدت بود، با درنظرداشت نامساعد بودن وضعیت انرژی برق در پایتخت و نبود برق در بامیان و ولایات جنوبی، جنوب غربی و مشرقی، تغییر مسیر، امکان‌پذیر تشخیص نشد. باید گفت که بانک انکشاف آسیایی که تمویل‌کننده پروژه است تنها حاضر به تأمین بودجه از مسیر سالنگ می‌باشد.
رئیس‌جمهور محمد اشرف غنی به خاطر حفظ توازن در انکشاف، بر برق‌رسانی به بامیان پیشتر از زمانی که در ماسترپلان برق کشور می‌باشد،تأکید نمود و تمدید لین برق 220 کیلوولت از پروان به مناطق مرکزی را مطرح و تعهد بانک انکشاف آسیایی جهت تمویل آن را دریافت کرده است.
انکشاف متوازن
رئیس‌جمهور محمد اشرف غنی تعهد نموده بود که مناطق مرکزی کشور را از زندان جغرافیایی میرهاند. هدف اصلی و اساسی رئیس‌جمهور ارائه خدمات بهتر به مناطق مرکزی افغانستان بود که تا حدودی کارهای اولیه آن انجام شده است. حکومت وحدت ملی در نظر دارد برای تمام مناطق و ساحات کشور زمینه انکشاف متوازن را مهیا کند، تا باشد مشکلات به حداقل کاهش بیابد.
بر علاوه اینکه در آینده نزدیک (با شروع کار پروژه توتاپ) از ولایت پروان کار انتقال خطوط برق با ظرفیت 300 میگاوات به مناطق مرکزی آغاز خواهد گردید، حکومت افغانستان در نظر دارد که جهت حل مشکلات ترانسپورتی و ترانزیتی مناطق مرکزی، اقدامات جدی نماید. در این راستا اقدامات اولیه صورت گرفته، کار روی سرک‌ها جریان دارد که بعضی از پروژه‌ها قرار ذیل‌اند:
بخش اولِ پروژه گردندیوال
• بخش اول پروژه سرک گردندیوال 40 کیلومتر طول دارد.
• مصرف مجموعی این پروژه 1.6 میلیارد افغانی می‌باشد که از سوی جمهوری اسلامی افغانستان تمویل می‌گردد.
• قرار بود این پروژه سال گذشته (قوس 1394) تکمیل گردد؛ اما بنابر مشکلات تخنیکی کار این پروژه متوقف گردید.
• در حال حاضر بخش اول پروژه گردندیوال 66% تکمیل گردیده است.
• حکومت وحدت ملی در نظر دارد تا با حل هر چه زودتر مشکلات تخنیکی، به زودترین فرصت کار باقی مانده را تکمیل نماید.
بخش دومِ پروژه گردندیوال
• قرار است در آینده نزدیک کار بخش دوم پروژه گردندیوال آغاز شود.
• این جاده 60 کیلومتر طول دارد.
• کار داوطلبی بخش دوم پروژه گردندیوال به اتمام رسیده و اسناد شرکت برنده به کمیسیون تدارکات ملی سپرده شده است که بعد از ارزیابی، کار عملی پروژه آغاز خواهد گردید.
چغچران – گردندیوال
• پروژه چغچران – گردندیوال ولایات بامیان و غور را با هم وصل می‌کند.
• طول این پروژه 365 کیلومتر می‌باشد.
• مصرف این بودجه از سوی بانک انکشاف آسیایی تمویل می‌گردد.
• مطالعات تخنیکی این پروژه به اتمام رسیده است و جهت شروع کار عملی، مطالعات تخنیکی به بانک انکشاف آسیایی ارسال گردیده است.
بانک انکشاف آسیایی در نظر دارد، بعد از اتمام جاده (یکاولنگ – دره‌صوف)، هر چه زودتر کار بالای پروژه چغچران – گردندیوال را آغاز نماید.
میدان‌شهر – بامیان
• بخش دوم سرک میدان‌شهر – بامیان 83 کیلومتر طول دارد.
• مصرف مجموعی این پروژه 63.4 میلیون یورو می‌باشد که از سوی دولت ایتالیا تمویل می‌گردد.
• کار پروژه متذکره 95% تکمیل گردیده است.
• 5% کار به اثر ناامنی‌ها در مسیر راه و استملاک زمین باقی مانده است؛ اما جهت حل این مشکل با مقامات امنیتی، متنفذین قومی و محاسن‌سفیدان محل صحبت صورت گرفته و در آینده نزدیک کار 5% نیز به اتمام خواهد رسید.
• به تاریخ دوم ماه فبروری سال جاری (2016) جلسه مشترک وزیر فواید عامه، سفیر ایتالیا مقیم کابل و رئیس دفتر همکاری‌های ایتالیا برگزار گردید و تصمیم گرفته شد که الی تاریخ 31 اگست 2016 کار باقی مانده پروژه مذکور به اتمام رسیده و به بهره‌برداری سپرده شود.
آسفالت اساسی جاده‌های ولسوالی شینواری، سیاه‌گرد و شیخ‌علی الی کوتل شیبر
• این پروژه به طول 120 کیلومتر در ولایت پروان عملی گردیده است.
• مصارف پروژه از سوی نیروهای خارجی (تیم بازسازی ولایتی - PRT) پرداخته شده است.
دولت وحدت ملی هیچ گونه نگاه سیاسی به پروژه‌ها نداشته، محرومیت‌زدایی و انکشاف متوازن از اولویت‌های آن می‌باشد. همچنین با تأکید بر آزادی بیان از تمام جوانب می‌خواهد که با دید سیاسی به اعمار زیربناها و پروژه‌های اقتصادی، نبینند.